Июль 23 – Россияның алдарлыг артизи, Тываның Улустуң хөөмейжизи, «Хөөмей — Төп Азия чоннарының культуразының ховар эртинези» деп делегей чергелиг симпозиумнуң Дээди шаңналының ийи дакпыр эдилекчизи Мөңгүн-оол Дүктенмеевич Ондарның төрүттүнген хүнү таварыштыр байыр чедирбишаан, дараазында айтырыгларга хамаарыштыр арга-дуржулгалыг башкының бодалдары-биле үлештивис. –…
Дамыраң Айлаңмаа: «Сыгыдың чараш-тыр, кызым» — деп башкым чазыктырып сургаан
Чурттуң төөгүзү, чоннуң амыдыралы, уран чүүлү, хөгжүмү, сагыш-сеткилиниң байлаа хөөмей-биле сырый холбаалыг болганындан, хөөмейжилерниң допчу намдары тыва чоннуң чаңчылчаан культуразын хөгжүдеринге база келир үениң салгалдарынга кадагалап артырарынга чугула черни ээлеп турар. Хөөмейжилерниң сактыышкыннарын допчу намдар хевиринге ушта бижээш, эртем-шинчилел ажылдарынче киирери…
Иргит С. Каргыраа дугайында тоолчургу чугаа
Шаг шаанда бистиң чуртувуска улуг халап, аш-чут болу берген чуве-дир. Оът-сиген, тараа-быдаа үнмээн, кыжын улуг харын уруптарга, мал-маган кырлып калган. Чон аразынга хүндүткелдиг, каргыраалаар, хөөмейлээр, эрес эр чораан-дыр эвеспе. – «Үе-шагның бергезин канчап эртерил, чонну канчап камгааларыл, мал-маганны кайыын тып…
Тамдын А. Хөөмейниң тывылганы
Тывалар болгаш өске-даа улустуң аразында «хөөмей» деп ырлаарының аңгы хевири бар, ооң дугайында ачам меңээ бо-ла тайылбырлап чугаалап чораан. Тывалар мал-маган ажаап, сүрүп, аът-хөлгени мунуп эгелээн үе-биле катай хөөмей-сыгыт тывылган. Чүге дизе дыңнап билип чоруурга, хөөмейниң укталганы – бойдус, мал-маган,…
Дамбаштай М. Өгбелер хөөмейи
Авамны Ооржак Чоят-Хоо уруу дээр. Ол 1916 чылда Бай-Тайганын Шуй суурга торуттунген. Боду бугу назынында кадарчылап келген. Авамдан «хоомейжилер дугайында тоолчургу чугаа дыннаан сен бе?» — деп айтырарымга, мынча дидир:— Мен ынчан бичии турган мен. Шуйга кончуг алдарлыг хоомейжилер чурттап…